Wizyty domowe w czasach zagrożenia COVID-19

WIZYTY DOMOWE
W CZASACH ZAGROŻENIA COVID-19

wersja 2 z dnia 5.04.2020

lek. med. Izabela Bętkowska – specjalista medycyny rodzinnej i medycyny paliatywnej

lek. med. Zofia Malec – specjalista chorób wewnętrznych i medycyny paliatywnej

dr n. med. Wiesława Fabian – specjalista medycyny rodzinnej, członek Zarządu KLRwP

dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas – Konsultant Krajowy, Prezes ZG PTMR
WIZYTA DOMOWA W DOBIE COVID-19

• Rozważmy tylko w przypadku gdy przedstawiona w wywiadzie telefonicznym sytuacja kliniczna grozi pogorszeniem stanu zdrowia pacjenta i wykorzystano możliwości porady telefonicznej i innych form kontaktu, np. wideorozmów
(Skype, WhatsApp)

• W trakcie wizyty zmaksymalizować bezpieczeństwo chorego i personelu medycznego w zakresie transmisji wirusa

• Zarówno PACJENT jak i PERSONEL może być źródłem zakażenia
PRZED KWALIFIKACJĄ DO WIZYTY DOMOWEJ – OCENA RYZYKA ZAKAŻENIA WIRUSEM SARS COVID-19

Konieczny wywiad epidemiologiczny – ocena ryzyka COVID-19:

• Czy miał/a Pani/Pan w ciągu ostatnich 14 dni bliski kontakt z osobą, u której potwierdzono zakażenie SARS-CoV-2 lub jest ono prawdopodobne? TAK / NIE

• Jeśli tak, to kiedy? i z kim?

• Czy pacjent lub ktoś z domowników poddany jest kwarantannie z powodu podejrzenia COVID-19?

• Czy u pacjenta lub u członków rodziny występują:

kaszel, duszność i temperatura ciała powyżej 38°C, inne objawy infekcyjne?
PRZED KWALIFIKACJĄ DO WIZYTY DOMOWEJ

ROZWAŻYĆ! – Czy zgłaszane objawy nie mają związku z podstawową chorobą np. zawansowaną chorobą nowotworową? Pacjent z przewlekłym kaszlem i dusznością pochodzenia nowotworowego nie jest dla nas groźniejszy, niż jakikolwiek inny pacjent bezobjawowy.

WIĘKSZA CZUJNOŚĆ! – gdy objawy infekcyjne pojawiły się niedawno i nagle.

• Przypadki podejrzenia COVID-19 należy zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia zgłosić do PSSE i do czasu wykluczenia COVID-19 w razie pogorszenia stanu zdrowia wymagającego interwencji kierować pacjenta do dedykowanego szpitala zakaźnego (np. chory z zawałem serca i

COVID-19, chory z niedrożnością p.pokarmowego w przebiegu nowotworu i z COVID-19)

• Możemy iść na wizytę do chorego który odbył cały 14 dniowy okres kwarantanny lub gdy otrzymał negatywny wynik w kierunku SARS COVID-19.
PO DECYZJI, ŻE WIZYTA BĘDZIE REALIZOWANA

Wstępny wywiad telefoniczny

(przez telefon lub za pomocą wideorozmów)

• Zebrać i zapisać jak najwięcej informacji aby czas wizyty ograniczyć tylko do badania przedmiotowego chorego / ew. zabiegu.

• Uprzedzić pacjenta/rodzinę, że wizyta będzie krótka i omówienie nastąpi znowu przez telefon.
PLANOWANIE WIZYTY DOMOWEJ

• Poinformować pacjenta przez telefon, że wizyta lekarza / pielęgniarki wiąże się z ryzykiem zawleczenia zakażeń COVID-19 przez personel medyczny będący w okresie bezobjawowym i uzyskać zgodę ustną na wizytę

• Poprosić o wywietrzenie pokoju w którym przebywa pacjent przed wizytą, oraz aby przy pacjencie przebywał tylko jeden opiekun

• Zachowywać zasady ograniczenia kontaktu fizycznego przy każdym podpisywaniu dokumentów, używanie przez pacjenta własnego długopisu, ograniczenie dotykania kartek.

• Do domu pacjenta wnosimy minimum potrzebnego sprzętu i toreb

• Bez pierścionków, obrączek, bransoletek i zegarków („nic poniżej łokcia”),
ZALECANE ŚRODKI OCHRONY OSOBISTEJ NA WIZYCIE DOMOWEJ:

• maseczka co najmniej chirurgiczna

• ochrona oczu (gogle lub okulary medyczne lub przyłbica)

• ochronny fartuch medyczny z długim rękawem

•
ochrona włosów

„Zalecenia dotyczące stosowania poszczególnych rodzajów środków ochrony
•
rękawiczki jednorazowe
indywidualnej (ŚOI) w kontekście COVID-19, z uwzględnieniem warunków, personelu i

zakresu podejmowanych czynności” Medycyna Praktyczna, Opracowanie polskie Piotr

Filberek, na podstawie: Rational use of personal protective equipment for coronavirus
•
maseczka dla pacjenta
disease 2019 (COVID-19), Interim guidance 27 lutego 2020, World Health Organization

ZALECANE ŚRODKI OCHRONY OSOBISTEJ NA WIZYCIE DOMOWEJ:

Dodatkowo, gdy przewidujemy kontakt z wydzielinami pacjenta

(cewnikowanie, opatrunki np. na guzach w okolicy j. ustnej albo odbytu,

wymiana rurki tracheostomijnej), środki ochrony osobistej powinny być wzmocnione o:

• maskę wyższej klasy FFP3, FFP2, (jeśli z zastawką- dodatkowo na zewnątrz maseczkę chirurgiczną)

• koniecznie szczelne gogle lub przyłbicę

• fartuch wodoodporny.

Dotyczy to też, a może szczególnie, pielęgniarek środowiskowych.
WYCZERPYWANIE SIĘ/BRAK DOSTĘPNOŚCI ZALECANYCH ŚRODKÓW OCHRONY OSOBISTEJ

Każdy ośrodek udzielający świadczeń zdrowotnych zobowiązany jest do zapewnienia zalecanych środków ochrony osobistej.

W przypadku ich wyczerpania podejmując decyzję o wykorzystaniu zastępczych, nieatestowanych środków ochrony osobistej należy kierować się rekomendacjami

Towarzystw Lekarskich, renomowanych organizacji ochrony przed chorobami

zakaźnymi (CDC, ECDC), WHO i obowiązującymi przepisami prawa.

Strategie optymalizacji zapasów respiratorów N95: Kryzys / Alternatywne strategie 17.03.2020 CDC https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/respirators-strategy/crisis-alternate-strategies.html
SKUTECZNOŚĆ I OGRANICZENIA MASECZEK

• Maseczka chirurgiczna stanowi mniejszą ochronę pracownika niż FFP2 lub FFP3, ale w znacznym stopniu zapobiega roznoszeniu zakażenia przez pracownika.

• W noszeniu maseczek chirurgicznych przez cały personel panuje zasada: „Moja maseczka chroni Ciebie, a Twoja chroni mnie”, dlatego potencjalnie zakażony pacjent powinien być zaopatrzony w ochronę ust i nosa choćby maseczką wykonaną w domu.

• Osoba stosująca maseczkę z zastawką powinna dodatkowo stosować maseczkę chirurgiczną , gdyż zastawka przepuszcza niefiltrowany wydech i nie zapobiega roznoszeniu zakażenia.

• Przy procedurach generujących aerozol lub w rejonach dużego narażenia maseczki z zastawką mogą nie być wystarczającą ochroną. Wymagają dodatkowego osłonięcia np. maseczką chirurgiczną.

• W skuteczności maseczki ważne jest jej dokładne przyleganie do twarzy.

https://www.gov.uk/government/publications/wuhan-novel-
coronavirus-infection-prevention-and-control/covid-19-personal-
protective-equipment-ppe
„Prevention and Control of Infections in Hospitals. Practice and
Theory.” Authors: Andersen, Bjørg Marit. 2019 (str.140-142)
PRZEBIEG WIZYTY DOMOWEJ

• Wywiad telefoniczny – zebrać i zapisać jak największą ilość informacji

• Rozmowa z chorym odbywa się w zachowaniu BEZPIECZNEJ ODLEGŁOSCI PONAD 2m. nie powtarzać przy chorym zebranych informacji, krótko skomentować „pamiętam informacje przekazane telefonicznie”

• Badanie chorego skracamy maksymalnie o ile to możliwe, pomiar temperatury i saturacji, badanie przedmiotowe w zakresie adekwatnym do sytuacji klinicznej

• Krótko informujemy o zaleceniach i wyjaśniamy pilne wątpliwości przesuwając dalszą konwersację na rozmowę telefoniczną
PRZEBIEG WIZYTY DOMOWEJ

• Czas trwania wizyty od wejścia do wyjścia do MAKSYMALNIE 15 minut

• Środki ochrony zdjąć w sposób bezpieczny, wrzucić do czerwonego worka,

• Ręce i nadgarstki umyć wodą z mydłem i zdezynfekować

• Zdezynfekować drobny sprzęt medyczny stetoskop, ciśnieniomierz i pulsoksymetr.

• Ciśnieniomierz jest bardzo trudno skutecznie zdezynfekować – tam, gdzie to możliwe używamy ciśnieniomierzy pacjentów

• Zdezynfekować telefon komórkowy, pieczątkę, długopis i dotykane elementy samochodu.
ROZMOWA TELEFONICZNA PO WIZYCIE DOMOWEJ

SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA Z WIZYTY: numery recept i zleceń na zaopatrzenie, dawkowanie, ew. objawy niepokojące, odpowiadamy na pytania dotyczące opieki nad chorym i leczenia

ZALECENIA OGÓLNE:

• izolacja tj. unikanie odwiedzin osoby chorej i wychodzenia z domu przez opiekunów chorego poza tym gdy to konieczne, a wtedy zachowywanie dystansu 2 metrów od innych osób,

• wzmożenie higieny, częste mycie rąk, wietrzenie, mycie klamek, uchwytów, baterii łazienkowych…

• zasłanianie nosa i ust w przypadku kaszlu lub kichania,

• kontakt w razie niepokojących objawów – POZ, Pogotowie Ratunkowe
STWIERDZANIE ZGONU

• Przed wizytą w celu stwierdzenia zgonu należy przeprowadzić wywiad epidemiologiczny dotyczący zmarłego pacjenta jak i osób się nim opiekujących celem wykrycia podejrzanych lub pewnych przypadków zakażenia COVID-19 (osób w kwarantannie).

• W przypadku stwierdzania zgonu u pacjenta znanego lekarzowi i z powodu znanej przyczyny zgonu (np. choroba nowotworowa) konieczne środki osobistej ochrony i skrócenie wizyty do max 15 minut jak w trakcie wizyty w domu chorego (maseczka chirurgiczna, rękawiczki, gogle lub okulary lub przyłbica, fartuch).

• W sprawie stwierdzania zgonu, są publikowane oddzielne materiały.