🧪 Zlecanie badań laboratoryjnych przez pielęgniarkę? To już nie teoria – to prawo.
Zgodnie z art. 15a ust. 6 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, pielęgniarka (lub położna) posiadająca:
- tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa
lub - dyplom ukończenia studiów co najmniej I stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo
ma prawo wystawiać skierowania na określone badania diagnostyczne, w tym z zakresu diagnostyki laboratoryjnej – z wyjątkiem tych, które wiążą się z podwyższonym ryzykiem dla pacjenta.
🩺 Jak to wygląda w praktyce? Przykład z POZ: profilaktyka chorób układu krążenia
W ramach porady pielęgniarskiej można:
✔️ zlecić glukozę na czczo i lipidogram
✔️ zinterpretować wynik i omówić go z pacjentem oraz wydać zalecenia
✔️ w przypadku nieprawidłowości – zlecić kontrolną glikemię lub OGTT (krzywą cukrową)
✔️ jeśli wynik spełnia kryteria IFG lub IGT – umówić pacjenta na poradę kompleksową
✔️ jeśli wynik jest prawidłowy – kontynuować profilaktykę w ramach opieki pielęgniarskiej
📌 Prosty schemat, jasna ścieżka, realne działanie – bez potrzeby angażowania lekarza na każdym etapie.
📌 Czy warto premiować pielęgniarkę za samo zlecenie i pobranie badań, które finalnie i tak interpretuje lekarz?
Wymagajmy korzystania z tych uprawnień. To logiczne, potrzebne i zgodne z prawem.
❤️🔥 EKG to nie tylko podłączenie elektrod
Zbyt często ograniczamy pielęgniarkę do „przygotowania pacjenta do EKG”. Tymczasem:
🔹 Pielęgniarki w SOR-ach i karetkach oceniają EKG samodzielnie.
🔹 W POZ mogą i powinny robić to samo.
Po ukończeniu kursu specjalistycznego „Wykonanie i interpretacja zapisu elektrokardiograficznego u dorosłych” lub specjalizacji z pielęgniarstwa rodzinnego, pielęgniarka jest w pełni przygotowana, by:
✅ samodzielnie wykonać badanie EKG
✅ ocenić poprawność techniczną zapisu
✅ zidentyfikować stany zagrożenia życia i zdrowia, w tym:
• zaburzenia rytmu serca
• przewodnictwa
• niedokrwienie, martwicę mięśnia sercowego
• zaburzenia elektrolitowe
• rytm ze stymulatora
📌 Interpretacja zapisu EKG należy do kompetencji pielęgniarki – nie tylko lekarza.
📌 Ograniczanie roli pielęgniarki do podłączenia elektrod to marnowanie potencjału zespołu.
💬 Nie ograniczajmy – wymagajmy!
Wielu z nas ma w zespole pielęgniarki, które:
- potrafią rozmawiać z pacjentem,
- interpretować wyniki,
- zlecać badania,
- wykonać i ocenić EKG,
- rozpoznać objawy alarmowe,
- poprowadzić pacjenta w profilaktyce i opiece przewlekłej.
Skoro ustawodawca uznał, że są do tego przygotowane – my też musimy.
Nie tylko po to, by „odciążyć lekarza”, ale by mądrze zarządzać zespołem i wspierać pielęgniarki w rozwoju zawodowym.
📚 Podstawa prawna:
🟢 Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. 2024 poz. 814 i 854)
🟢 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 stycznia 2018 r. (Dz. U. poz. 299)
🟢 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 czerwca 2024 r. (Dz. U. poz. 876) 🟢Wykaz świadczeń zdrowotnych w ramach specjalizacji z pielęgniarstwa rodzinnego
🟢Kurs specjalistyczny Wykonanie i interpretacja zapisu elektrokardiograficznego u dorosłych
Masz pielęgniarkę po kursie EKG lub specjalizacji? Nie każ jej „tylko podłączać elektrody”.
Masz pielęgniarkę po licencjacie i z doświadczeniem? Włącz ją w zlecanie badań profilaktycznych.
To nie przywilej – to obowiązek. I ogromny potencjał.